Mirosław Przylipiak

---

Kariera naukowa

Mirosław Przylipiak to postać, której edukacyjna ścieżka sięga 1974 roku, kiedy to ukończył V Liceum Ogólnokształcące w Gdańsku. W pięć lat później, w 1979 roku, zakończył studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Gdańskim. Jego dalsza kariera naukowa nabrała tempa, gdy w 1989 roku obronił doktorat na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie opracował ważną pracę zatytułowaną „Modele podmiotowości wypowiedzi filmowej”.

Kolejnym kluczowym momentem w jego życiu była możliwość studiowania w Stanach Zjednoczonych. Przylipiak był stypendystą Programu Fulbrighta na Uniwersytecie Harvarda, które miało miejsce w latach 1998-1999, a także uczestniczył w programie Fundacji Rockefellera w 2002 roku. Jako autor licznych publikacji naukowych oraz książek, znacząco przyczynił się do obszaru teorii i historii kina. Wśród jego dzieł wyróżniają się tytuły takie jak: „Kino stylu zerowego” (1994), „Prolegomena do współczesnej 'gramatyki’ wypowiedzi audiowizualnej” (1995), „Kino najnowsze” (1999, współautorstwo z Jerzym Szyłakiem), oraz „Poetyka filmu dokumentalnego” (2000).

Przylipiak jest również autorem serii wydawniczej „Kino bezpośrednie” (2007-2014), w której starał się wypracować kompleksową definicję dokumentu filmowego, opierając się na szerokim zbiorze materiałów źródłowych. Jego habilitacyjna praca, „Poetyka kina dokumentalnego”, została doceniona Nagrodą im. Bolesława Michałka, a końcowa definicja filmu dokumentalnego, którą sformułował, brzmi:

Film dokumentalny to taki autonomiczny, istniejący jako osobna całość przekaz audiowizualny, który prezentuje wycinek świata kompletnego, w którym znaczenia nominalne są tożsame ze źródłowymi, w którym istnieje dystans czasowy między momentem rejestracji a momentem odbioru, gdzie zostaje zachowana indeksalna wierność odtworzenia czasu i przestrzeni w ramach ujęcia. W którym realizatorzy nie ingerują w rzeczywistość przed kamerą albo ingerują i fakt tej ingerencji czynią elementem strukturalnym filmu, albo też ingerują w tym celu, aby przywrócić taki stan tej rzeczywistości, jaki istniał przed pojawieniem się ekipy filmowej, lub też aby wyzwolić prawdę zachowań osób filmowanych, który naśladuje w swojej strukturze konwencjonalne sposoby właściwego człowiekowi podporządkowania rzeczywistości, w którym funkcja autoteliczna względem warsztatu lub tworzywa filmowego, o ile istnieje, nie może przytłumić i zdominować funkcji przedmiotowej.

W trzech tomach „Kina bezpośredniego” znalazła się analiza zjawiska dokumentalnego filmu bezpośredniego, ze szczególnym uwzględnieniem kanadyjskiego i amerykańskiego Direct Cinema z lat 60. i 70. XX wieku. W 2010 roku uzyskał tytuł profesora nauk humanistycznych, a od 2021 roku pełni funkcję dyrektora Centrum Filmowego na Uniwersytecie Gdańskim.

---

Oceń: Mirosław Przylipiak

---